Systemisch coachen is zoveel meer dan ‘even een opstelling doen’

“Dan doe je toch even een opstelling?” Maar nee, zo eenvoudig is dat natuurlijk niet! Systemisch coachen is zoveel meer dan ‘1-op-1 een opstelling doen’. Het is echt meer dan alleen het doen van familieopstellingen.

Wat is systemisch coachen wel? Aan de hand van waarover je me vertelt en wat je me laat zien, onderzoeken we wat er systemisch speelt en hoe dat jou in het hier-en-nu hindert in het volgen van je verlangen. Als mens maken we deel uit van systemen. Allereerst is er het familiesysteem, het gezin van herkomst en het gezin waar je NU deel van uitmaakt. Maar er is ook het systeem op het werk: klanten, leidinggevende(n), medewerker(s). En wellicht heb je een vriendengroep waarvan je deel uitmaakt. Ook met hen vorm je samen een systeem. Dat geldt ook voor de buren bij je in de straat, voor het dorp of de stad waarin je leeft, je land van herkomst.

Iedereen neemt zijn eigen dynamieken, opgedaan in het systeem van herkomst, de familie, mee naar het werk. Dat gaat meestal onbewust natuurlijk. Voorbeelden van dit soort dynamieken kunnen te maken hebben met wat je mee hebt gekregen van huis uit:
– Als je voor een dubbeltje geboren bent, zal je nooit een kwartje worden.
– Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.
– Je boosheid tonen, is een teken van zwakte.
– Van hard werken is nog nooit iemand doodgegaan.
– Je moet altijd voor een ander klaarstaan
– Bij ons doen we zoiets niet.
– Dat komt er bij ons niet in.

Een voorbeeld van een inzicht opgedaan met behulp van systemisch coachen

Ik vertel jullie graag over een van mijn eigen inzichten. Die heb ik overigens niet even op een zondagmiddagje opgedaan door een familie- opstelling te doen. Ik heb me systemisch laten coachen, jazeker! Daarnaast heb ik vele workshops gevolgd en ook nog twee opleidingen in Systemisch Werk.

Zowel mijn vader als mijn moeder zijn allebei opgegroeid in een middenstandsgezin. Beiden hebben van huis uit meegekregen dat je gewoon hard moet werken om de kost te verdienen. Hard werken, doorzetten, je eigen verlangens en behoeften komen op de tweede plaats, de zaak gaat voor. Onbewust hebben ze dat weer meegegeven aan mij en mijn zussen. Want ook mijn ouders hadden een zaak, en ook zij hebben een groot deel van hun leven zichzelf op de tweede plaats gezet. De fotowinkel ging heel vaak voor. Wel gaven ze mijn zussen en mij mee: ‘Doe wat je zelf het liefste wilt, volg je verlangen’. Toch was de onbewuste systemische drijfveer in mij toch sterker.

Toen ik ging werken had ik een enorme onbewuste drijfveer. Allereerst koos ik van alle opleidingen, vakken en beroepen die ik had kunnen kiezen, het beroep dat mijn vader zo graag had willen uitoefenen: leraar. Daarbij speelden onze familie-drijfveren een grote rol: ‘Kom op, gewoon even doorzetten, ik kan het wel, opgeven is geen optie, tanden op elkaar en gaan!’ Ik stond voor de klas, in het voortgezet onderwijs. Zonder een stage liet ik me gewoon direct voor de leeuwen gooien. Het was leuk en inspirerend, maar ook ingewikkeld en moeilijk en heel vaak ook gewoonweg klote. Ik had last van stress, spanning en zenuwen. Maar: opgeven was geen optie. Wat IK wilde, was even niet belangrijk, gewoon doorgaan en kop op! (luister ook naar deze podcast🙂

En eerlijk is eerlijk: dit heeft me heel veel gebracht in het leven. Zonder deze levenshouding zou ik niet geworden zijn wie ik nu ben. Maar ja… het heeft me ook zoveel gekost! Wat ben ik blij met het inzicht dat ik mijn eigen systemische (familie-)dynamiek meenam naar mijn werk! Ik verwachtte deze levenshouding van mezelf, maar ook van collega’s en leerlingen. Na die bewustwording, voelde ik dat ik vrij was om een eigen keuze te maken. Voor mij was het de passende keuze om te stoppen met het lesgeven van het vak Nederlands. Systemisch gezien voelde dat ergens als falen en mislukken. Ik had immers opgegeven en niet doorgezet. Maar de zelfstandige, volwassen vrouw in mij, was vrij en blij! Ik vond de moed om een eigen keuze te maken en te luisteren naar de stem van mijn eigen verlangen.

Systemisch kijken naar je familie

Na het lezen van dit voorbeeld, kun je je voorstellen dat onze levens doorspekt zijn met dit soort systemische dynamieken. Mede daarom maak ik in mijn coachingstrajecten veelvuldig gebruik van systemisch werk en opstellingen. Nog een paar voorbeelden:

– Er zijn mensen die zich heel schuldig voelen. Ze nemen onbewust schuld op zich, bijvoorbeeld omdat ze onbewust een lotsverbondenheid voelen met een andere belangrijke persoon in het systeem. Liefde en loyaliteit speelt hier meestal een grote rol. Wat diegene dan te doen staat is de verantwoordelijkheid voor zijn of haar eigen leven nemen en dat wat bij de ander hoort bij hem of haar te laten.

– Er zijn mensen die heel veel dragen. Zo ken ik iemand die het gevoel van melancholie goed kende, zwaarte en verdriet. Het voelde voor haar veel en veel zwaarder dan reëel leek. Ze droeg veel zwaarte en verdriet bij zich van uit het systeem, van haar grootmoeder in dit geval. In een opstelling kon ze dit symbolisch teruggeven en in de paar sessies die erop volgden, kon we samen monitoren wat dit betekende voor haar eigen leven.

– Met iemand bij wie strijd een grote rol speelde, in relaties, in het gezin, in het werk, hebben we samen gekeken naar hoe de familie omging met strijd. Op de barricaden staan! Opkomen voor jezelf en daarbij de confrontatie aangaan! Wat nam ze daarvan mee in haar eigen leven? Hoe kon ze de zachtheid in zichzelf laten spreken? Welke helende beweging was er nodig?

Systemisch kijken naar de delen in jouzelf

Het kan soms ook heel helend zijn om systemisch te kijken naar de verschillende delen in jouzelf en die neer te leggen in een opstelling (op de tafel in een tafelopstelling, of op de grond). Het kleine kind in jou, dat nog zoveel pijn en verdriet of angst voelt. Het deel in jou dat jou altijd heeft geholpen om sterk te zijn, dat je heeft helpen overleven. Het volwassen deel in jou, het deel dat helemaal in het nu is, dat de polariteiten van het leven beide kent en integreert.

Het is werken op diep, diep onbewust niveau… De helende beweging en de verandering volgt vanzelf. Daar hoef je niet eens je best voor te doen. Toch ben ik als coach, naast de diepgaande opstellingen, ook heel to the point en down to earth, concreet. Want: wat betekent dit in de praktijk van alle dag? Ik houd er erg van om die verbinding te leggen.

Systemische dynamieken in jouw eigen leven

Welke systemische dynamieken zijn er in jouw leven aanwezig? Hoe blij ben je ermee? Of zijn er ook bewegingen die je eens nader zou willen bekijken of onderzoeken? Je bent van harte welkom, in coaching, eenmalige ontmoetingen van Hart tot Hart, in de systemische workshops. Een kennismakingsgesprek is altijd gratis en vrijblijvend! Tot ziens!